Samsun’da eğlencenin zirvesi, Toraman Tepe

Kentlerin öyle mekânları vardır ki tanıklık etmiştir ve etmektedir geçmişe. Uzanmaktadır bilinmeyen geleceğe. Bir cadde, bir sokak, bir meydan, taş yığını olmasına rağmen çok şey ifade eder orada anıları olan ve bir şeyler yaşayanlara. Hatta paylaşılan bu anılar belki de hiçbir şey ifade etmez diğer insanlar için. İşte Samsun’da bulunan Toraman Tepe de bunlardan biri. İnternette bir tarama yaptığınızda bu tepe hakkında karşınıza çıkacak olan bilgiler üç beş satırı geçmeyecektir. Oysa bir zamanlar Samsun’da yaşayan insanlar için özellikle de Kökçüoğlu, Cedit, Selahiye, Kadifekale, Çatalarmut, Karasamsun, Kalkanca Mahallelerinde yaşayan insanlar için çok şeyler ifade eden bu tepe hakkında ancak şu bilgileri bulabilirsiniz. “Amisos, Samsun'un kuzeybatısında Toraman Tepe üzerine kurulmuş. Halk arasında Kara Samsun denilen bu yer, 1950'li yıllarından beri askeri bölgedir. Bu nedenle orada detaylı arkeolojik araştırmalar yapmak mümkün değildir.” “Kürtün ırmağının sağında limana doğru uzanan Toraman Tepe üzerinde 125 m yüksekliklerinde tepeler de mevcuttur.” “Roma döneminde şehrin yerleşim sınırları genişlemiş, Toraman Tepe sırtlarında ve yamaçlarında yer alan Amisos Limanının yanına inmiş ve aşağı şehir kurularak yayılım alanı genişlemiştir. Ancak bugün Amisos da bir kaç kalıntı dışında hiç bir şey görülmemektedir.”

Pekala, tarihsel değeri bulunan bu tepenin yakın zamanda yaşamış Samsunlular için önemi nedir. Onu önemli yapan ve burada yaşayan insanların gündemine oturtan şey ne olabilir. Aslında daha geniş bir alanda olmasına karşın halk arasında Toraman Tepe dendiği zaman akla ilk gelen yer, Kökçüoğlu Mahallesinde bulunan Kavaklı Sokaktan yukarı çıkarken tam tepe noktasına gelince yolun sol tarafında kalan ve şu anda askeriye tarafından eğitim sahası olarak kullanılan tepe ve çevresidir. Bir zamanlar bu tepe henüz askeri eğitim alanı olarak kullanılmadan önce yörede yaşayan insanların uğrak yeri idi. Hıdrellez ve hafta sonu tatillerinde dolup taşan bu yer şehre tepeden bakan hakim bir tepe konumundadır. Tepeden şehri seyre dalmak ayrı bir zevk veriyordu. Tepenin denize bakan kısmındaki yamaçlarda mısır, fındık ve tütün yetiştiriciliği yapılmakta, Karadeniz insanının sarp yamaçlarda yaptığı yetiştiricilik örneklerinin en güzelleri sergilenmekteydi. Tepenin arka tarafına bakan kısımlarında ise alabildiğine buğday ve tütün tarlaları bulunmaktaydı. Buğday tarlalarının eteklerinde ve yol kenarında bulunan çeşme ise meradan dönen sığırların su içmeleri amacıyla önüne yalak yapılmış bir şekildeydi. Çeşmenin karşısında bulunan ve Çerkezlerin evi olarak bilinen ev çevresindeki rengârenk güller ise hala o günleri bilenlerin hatırından çıkmamaktadır. Bu gün taş yığınına dönmüş olan bu yerler o günlerde yeşilin her tonunu yansıtan güzellikleri barındırmaktaydı. Toraman Tepenin zirvesi ise ayrı bir güzeldi. Piknik yapan insanlar, top oynayan, ip atlayan çocuklar neşe içerisinde koşuşurdu. Hele uçurtma sevdalıları ki yaşları yediden başlar yetmişe kadar giderdi. Ayrıca tepenin eteklerinde sığır yetiştiriciliği yapan insanlar, otlaklarda gezdirmek amacıyla yonca ve üçgülü bol olan bu yerlere sığırlarını getirmekteydi. Burası aynı zamanda ilkokul ve ortaokul talebelerinin öğretmenleri eşliğinde eğlenmeye geldikleri yer konumundaydı. Toraman Tepenin Samsun’da filizlenen aşklara da suç ortaklığı yaptığı Samsunca bilinmekteydi. Aşıklar en güzel ve romantik günlerini şehre karşı seyre daldıkları bu tepede yaşamaktaydılar. Hele askerliğini Samsun’da yapanların bir tanışma mekânıydı. Kim bilir kaç aşka mekân olmuş, kaç genç kızın ve delikanlının kalbi bu tepelerde küt küt atmıştır.

Askerlerin kamyonlarla gelip ellerinde küreklerle tepede bulunan çimlerden kalıplar çıkararak birliklerinin etrafını çimlendirmede kullanmaları, bu gün uygulanan çimlendirme tekniklerinin temelinin de burada atıldığına işaret etmektedir. Toraman Tepe sadece hemcinslerimizin aşk yaşadıkları yer değildi elbette. Sokak aralarında evinin geçimini temin etmek amacıyla sığırcılık yapan vatandaşların kızgınlığa gelen ineklerini boğalarla tanıştırdıkları ve kendi çaplarında aşk yaşamalarına olanak tanıdıkları bir mekândı.

Bu kadar aşklara mekan olan Toraman Tepenin bugün askeri alan olması belki bu nostaljik düşüncelerimize de olanak tanımaktadır. Yoksa hızla betonlaşan ve tüm kültürel değerlerimizi altüst eden modern şehir yaşantısının dayattığı bu dünyada anılardan başka rahatlatan, mutlu anlar yaşatan, bizi biz yapan ne kaldı ki. Toraman Tepe de onlardan biri olarak, her önünden geçince geçmişte yaşananlarla birlikte kendine çeken ve rahatlatan havası ile yaşamımızdaki yerini her geçen gün artan bir şekilde korumaktadır. Betonlaşma çoğaldıkça da bu özelliği artan bir şekilde sürecektir.