Beyin ameliyatlı 1900 yıllık kafatası kemiği bulundu

Samsun’da trepanasyon (Baş Delgi) tekniğiyle kafatası ameliyatı yapılmış 1900 yıllık kafatası kemiği parçası bulundu. Kurtarma kazısı sırasında yer altı kaya mezarında ele geçirilen kafatasının, antik Amisos Kenti Geç Hellenistik ve Erken Roma İmparatorluk dönemine ait olduğu tespit edildi.

Arkeolojik kazılardaki bulgular, beyin ameliyatlarıyla ilgili tarihe ışık tutmaya devam ediyor. Baş derisi kaldırıldıktan sonra kafatasında açılan delikten beyin zarına zarar vermeden hastalıklı kısmın çıkarılmasını sağlayan trepanasyon ameliyat tekniği, Anadolu’da binlerce yıldır uygulanıyor. Epilepsi, akıl hastalıkları, fiziksel darbe ve ağrılar gibi çeşitli sebeplerle delikli beyin ameliyatının tarihin birçok döneminde yapıldığı biliniyor.

Beyin ameliyatı yapılmış kafatası parçaları inceleniyor.

İkinci örnek bulundu

Daha önce 1981 yılında Samsun’un Bafra ilçesi İkiztepe Höyüğü arkeolojik kazılarında bulunan 5 bin yıllık kafatası, baş delgisi tekniğinin ilk Tunç Çağı’nda kullanıldığını belgelemişti. Samsun Müze Müdürlüğü arkeologları, bölgede aynı tekniğin farklı bir dönemde kullanıldığına ilişkin ikinci bir örnek daha buldu.

Erken Roma dönemine ait

Nisan ayında İlkadım ilçesi Kalkanca Mahallesi 3. derece arkeolojik sit alanındaki kurtarma kazısı sırasında yer altı kaya mezarında insan kemikleri ve delinip aşırı deforme olmuş kafatası parçaları ele geçirildi. Amisos antik kentini araştıran müze arkeologları tarafından bulunan kaya mezarının Geç Hellenistik ve Erken Roma İmparatorluk dönemine ait olduğu tespit edildi. Kafatasındaki delikle ilgili araştırmayı derinleştiren Müze Müdürlüğü, kemik parçasını inceletti.

Beyin ameliyatı
Yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıktı.

Tıp Fakültesinde incelendi

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Cengiz Çokluk tarafından yapılan incelemede önemli bilgiler elde edildi. Kafatasının sağ parietal kemiği üzerinde 1 cm çapında dairesel şekilde delik açıldığı, iç ve dış bölgede kırık ve çökme benzeri çevresel zedelenme bulunmadığı, ameliyatın mikrobik ortamdan uzak bir yerde yapıldığı için enfeksiyon bulgusu olmadığı ve kişinin sağlıklı yaşamını devam ettirdiği anlaşıldı. Kafatasındaki oyuğun açılmasında taç testere kullanıldığı, ameliyat aletlerinin sürekli soğuk suya daldırılıp çıkarılarak kemiğin ısınmasının önüne geçilmesinin sağlandığı böyle bir ameliyatın, antik çağlardaki trepanasyon tekniği olduğu netleşti.

Beyin ameliyatı

Müzede sergilenecek

Samsun Müze Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, kafatası parçasının beyin ameliyatının Erken Roma İmparatorluk döneminde de yapıldığını kanıtlayan ilk örnek olduğu belirtildi. Cerrahi tarih açısından önemli bir envanter elde edildiğinin ifade edildiği açıklamada, 1900 yıllık bulgunun incelemelerin ardından sergileneceği kaydedildi.

Beyin ameliyatı