SON DAKİKA HABERLERİ
- Samsun
- Son Güncelleme 13:40
Benlik saygısını artırmak için ne yapmalı?
Geçen yazıda ‘benlik saygısı’ kavramını incelemiştik. Bu yazıda da kişinin benlik saygısını arttırabilecek önerilerden söz etmek istiyorum. [Bu yazıda Willson ve Branch’ın Cognitive Behavioral Therapy for DUMMIES isimli kitabından –metin içinde- alıntılar yapılmıştır.
“Koşulsuz olarak, kendini kabul etmek”, bir kişi olarak kendi değerini dış 'ölçülerden' veya 'değerlendirmelerden' ayırmak anlamına gelir. Bunun için de önce kendine karşı dürüst olabilmen gerekir. Kendini kabul, benlik saygısı, kendinle barışık olmak, özgüven, dürüstlük ve huzurlu yaşam sürekli birbirini desteklemeye devam eder. Sonunda, başarısızlıklar, hayal kırıklıkları, kayıplar, yoksunluklar veya onaylanmama durumları seni sarsamaz hâle gelir.
Ne olursan ol, bir insan olarak, eşsiz, çok yönlü bir şeysin. İşte –bana kalırsa- sadece insan olman bile değerli olduğunu söylemem için yeter. Öte yandan, kendi değerini–zamanla ve emekle- zaten sen kendin belirleyeceksin. Hiçbir ölçek ya da kişi/kurum tarafından, herhangi bir şekilde bütün bir kişi olarak derecelendirilemez veya ölçülemezsin. Yanlışlıkla, tüm değerini- hatta tüm benliğini - bireysel parçalarına göre tanımlayabilirsin. Çoğu zaman yanılabilirsin, zaten mükemmel değilsin. İnsan olmak da bu zaten.
Kendini kabul etme sürecinde, hataların için üzüntü, hayal kırıklığı veya pişmanlık yaşayabilirsin. Bu sağlıklı olumsuz duygular rahatsız edici olabilir, ancak genellikle kendi kendine yeten, düzeltici ve "uyarlayıcı" davranışlara yol açabilir. Öte yandan, kendini aşırı değersizleştirme, depresyon, vb. gibi çok daha yoğun, sağlıksız durumlara yol açabilir. Bu nedenle, kaçınma veya pes etme gibi kendi kendini baltalayan, "uyumsuz" davranışlar geliştirmemeye dikkat etmelisin.
Kendini aşırı derecede ciddiye almak da iyi bir tutum değildir. İzlediğin filmdeki, TV’deki skeçteki komik duruma düşen bireyden çok da farklı değilsin. Kendine de gülebilmek iyi bir aşama katettiğini gösterir. Kendine ‘kusurlu olma izni’ verdiğinde, kötü/sağlıksız davranışını düzeltmek veya eksikliklerini gidermek için ilham alırsın.
Mizah sağlıklı/olgun bir psikolojik savunma mekanizmasıdır. Problem çözmek için yaratıcı düşünceyi tetikler. –Mizahtan farklı olarak- küfürlü, sert bir şekilde eleştirel/saygısız bir terminoloji kullanırsan, o zaman da duygusal rahatsızlık artabilir.
Bazı yöntemler benlik saygısını arttırmaz. Kişisel gelişim kitaplarında sıkça rastlayabileceğimiz bazı öneriler vardır. İlk başta kulağa hoş gelir ama işe yaramaz. Bazen arkadaş tavsiyesi şeklinde karşına çıkar. Ör., ötekini değersizleştirmek bizim benlik saygımızı artırmaz. Diğer insanları yetersiz/aşağı görerek, kendini geçici olarak daha değerli olduğuna iknâ etmeyi başarabilirsin. Ancak, altta yatan sorunu -kendine karşı tutumunu- değiştirmemiş olursun. Başkalarını küçümsemek yorucudur ve sosyal uyumu da bozar. Bana kalırsa, başkalarının zayıf yönlerinden çok kendi güçlü yanlarına daha fazla dikkat et.
Özel olmaya çalışmak da abartıldığında benlik saygını tehdit eden bir yöntem hâline gelir. Tamam, her bir insan, sadece insan olduğu için biricik ve değerlidir. Ama özel olmak zorunda değilsin. Kendine “Farklı değilsem bir hiçim” veya “Ortalama veya normal olmak var olmamak gibidir” dediğin zamanlara dikkat et. Buradaki sorun şu ki, evren söz konusu olduğunda, sen özel değilsin. Kimse özel değil. Eşsiz olabilirsin, ancak diğer herkes de öyle.
Herkesin seni sevmesini sağlamaya çalışmak da benlik saygını yer bitirir. Başkalarının onayını kazanmaya çalışarak bir yaşam biçimi tutturmak, -sonu bitmek tükenmek bilmeyen- kaygı, tedirginilik ve yetersizlik duygusuna çıkan bir yoldur. Birileri veya bir grup tarafından beğenilme hedefine ulaşır ve onay kazanırsan, bu sefer de muhtemelen ödülünü kaybetme konusunda endişeli olursun. Ayrıca onaylarını kazanmak için insanların seni kullanmalarına izin vermek -oldukça açıktır ki- benlik saygın üzerinde oldukça olumsuz bir etkiye sahiptir.
Eleştiriden uzak kalmaya odaklanmak da benlik saygısına iyi gelmez. Başkaları seni eleştirmesin diye kusursuz olmaya çalışırsın. Zayıflıklarını örtme çabası ve aşırı savunmacılık kaçınılmaz sonuç olur. Bununla birlikte, eksikliklerin ve hataların için kendine karşı gereğinden fazla sert davranmaya başlarsın. Hatta kendini eleştirerek, farkında olmadan kendi imajını daha da düşürebilirsin. Öte yandan, eleştiri korkusu ile inisiyatif almaktan kaçınabilir ve aktif bir tutum yerine pasif bir tutum takınıp fırsatları kaçırabilirsin.
Biri seni eleştirirse, -hemen savunmaya geçmek yerine- ondan daha fazla bilgi istemeyi dene. İnsanî yanılgıyı kabullenmek, mükemmel olmaya çabalamaktan çok daha verimli bir strateji olacaktır.
Devamını da bir sonraki yazıya bırakalım isterseniz.
Sıhhat ve muhabbetle…
Yorum Yap
0 Yorum