Deniz çöplerinin yüzde 80'i plastik

Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr.Levent Bat, denizlerde en çok karşılaşılan çöp tipleri arasında birinci sırada sigara izmaritlerinin yer aldığını belirtti.

Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr.Levent Bat, denizel ortamın son yıllardaki en büyük kirleticilerinden biri haline gelen deniz çöplerinin denizdeki canlılara ve çevreye olan olumsuz etkileri hakkında uyarılarda bulundu. Deniz çöplerinin tüm deniz ve okyanuslarda sadece yoğun nüfuslu bölgelerde değil aynı zamanda insan etkileşiminden çok uzaktaki bölgelere kadar her yerde bulunduğunu belirten Prof.Dr Bat, “Kıyılarda yer alan kentsel atık sahaları, yasadışı çöp sahaları olarak kullanılan nehir ve göl gibi su kütleleri, diğer iç kaynaklar ve atık sahalarından nehirlerle atık taşınması, arıtılmamış kentsel kanalizasyon sistemleri ve yağmur suyu deşarjı, endüstriyel tesisler, tıbbi atıklar ve kıyı turizmi, balıkçılık ve gemicilik faaliyetleri deniz çöplerinin başlıca kaynaklarıdır” dedi.
‘Çöplerin Yüzde 90’ından Fazlası Plastik’
Prof.Dr. Bat, plastik materyallerin deniz çöplerinin en yaygın tipi olduğunu söyleyerek, “Denizlerde bulunan çöpler büyük oranda plastik çöplerden (yüzde 60-80) oluşmaktadır. Plastik ve diğer sentetik materyallerin kullanımı oldukça hızlı bir şekilde artmaktadır. Bu materyallerin kullanım alanlarının geliştirilip, uygulanıp ve daha çok insana ulaşabilir olmasıyla birlikte deniz çevresine giren plastik çöplerin miktarında artış gözlenmiştir. Plastikler şu anda dünya etrafındaki kumsallar ve okyanus sularının en yaygın kirleticileri olmuşlardır. Bazı bölgelerde karşılaşılan çöplerin yüzde 90’nından da fazlasının plastik olduğu bildirilmektedir” diye konuştu.
‘İlk Sırada Sigara Geliyor’
Yapılan araştırmalarda şu anda okyanuslarda 5.2 trilyon plastik parçanın bulunduğunun belirlendiğini dile getiren Prof.Dr. Bat, “Denizlerde en çok karşılaşılan çöp tipleri arasında birinci sırada sigara izmaritleri yer alıyor. Sigara izmaritini şişe kapakları, plastik içecek şişeleri, plastik torbalar ve besin ambalajları izliyor. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 5 trilyonu aşan sigara izmaritinin atıldığı tahmin ediliyor. Geri dönüştürülmeyen plastik maddelerden üretilen sigara filtreleri hem uzun yıllar doğada kaybolmamaları hem sigara üretimi sırasında eklenen kimyasal maddeler nedeniyle tehlike oluşturuyor” ifadelerini kullandı.

Denizlerde en çok karşılaşılan çöp tipleri arasında birinci sırada sigara izmaritleri yer alıyor.
‘Türkiye’de Bu Kirlilikten Yoğun Şekilde Etkilendi’
Yapılan çalışmalarda sentetik giysilerin yıkanması sonucunda doğaya binlerce mikron boyutunda sentetik lifin karıştığını dile getiren Prof.Dr. Bat, “Kullandığımız kişisel bakım ürünlerinde yer alan plastik mikro-boncukların yine kanalizasyon sistemleri vasıtasıyla doğaya karıştığı bildirilmektedir. Yapılan son çalışmalar ile ülkemizin de bu kirlilikten yoğun bir şekilde etkilendiği tespit edilmiştir. Bu parçaların oluşturduğu en büyük tehlike de deniz canlılarının bu parçacıkları besin sanarak tüketmesidir. Yapılan son çalışmalar ve raporlar ile ülkemizde çeşitli balık türlerinin midelerinde plastik çöplere rastlanmıştır. Ayrıca yine yapılan son çalışmalarda küçük balık türlerinin besinini oluşturan zooplanktonik organizmalarda da mikroplastiklere rastlanmıştır. Ayrıca dünya genelinde bu parçacıkların besin zincirinde aktarımına dair yapılan çalışmalarda mevcut olup bu parçacıkların besin zincirinde üst basamaklara taşındığı tespit edilmiştir. Tüm dünyada içtiğimiz sudan soframıza gelen tuza kadar mikroplastik varlığı tespit edilmiştir” diye konuştu.
‘Büyük Çoğunluğu Kara Kökenli Kaynaklar’
Prof.Dr. Batı, Türkiye’de ve Karadeniz’de bu konu le ilgili durumun ne olduğunu belirlemeye yönelik bilimsel çalışmalar olduğunu belirterek “Sahiller ve deniz tabanının deniz çöpleri ile yoğun olarak kirlendiği ve bunların büyük çoğunluğunun kara kökenli kaynaklardan kaynaklandığı biliniyor. Yapılan çalışmalarda en çok rastlanılan deniz çöpleri plastikler olup bu ürünleri büyük oradan tek kullanımlık plastiklerin oluşturduğu görülüyor” dedi.