TARIM06.09.2022 14:57
Kahverengi kokarcaların larva ve yetişkinleri, birçok tarımsal ürün dahil olmak üzere 100’den fazla bitki türünden beslenmektedir.
Uzak Doğudan Kuzey ABD’ye bulaşmış, daha sonra Avrupa’da zararlı bir böcek türü olarak ortaya çıkmıştır, 2016 yılında Gürcistan’da tespit edilmiş ve epidemi yaparak önemli zararlara neden olmuştur. Türkiye’de 2017 yılında Artvin ili Kemalpaşa ve Hopa İlçelerinde görülmüştür, daha sonra bu ilçelere Artvin’in diğer ilçeleri ve Rize’nin Çayeli ve Pazar, Ardeşen ilçeleri dahil olmuştur.
Kahverengi kokarca erginleri 12-17 mm boyutlarında rengi değişiklik gösterebilmektedir. Kahverengi ve benekli alacalı renklidir. Yumurtaları soluk renkli, yaklaşık 1-3 mm çapında ve 1.6 mm uzunluktadır. Yumurtalar genellikle 14-28’li kümeler halinde yaprakların altına bırakılır. Parlak renkli, siyah ve kırmızımsı- turuncu ilk dönem nimfler yumurtadan çıktıktan sonra, yumurta kümesi etrafında kümelenirler ve ikinci nimf döneminden sonra uzaklaşırlar. Beş nimf dönemi geçirdikten sonra ergin olurlar. Antenlerinin 3. ve 4. halkasında kahverengi açık renkli bir bant bulunur.
__5667__
Kahverengi kokarcada döl sayısını belirleyen en önemli faktörün sıcaklık olduğu belirlenmiştir. Sıcaklığa bağlı olarak; bu döllerden birincisi nisan ayının 2.yarısından itibaren görünürken, ikincisi ise temmuz sonu-ağustos başı gibi görünmektedir. Ergin dişilerin çiftleşmeden sonra (sıcaklığa bağlı olarak mayıs ayının ikinci veya üçüncü haftası) yaprakların alt yüzeyine 20-28’lik gruplar halinde toplamda yaklaşık 100-220 adet yumurta bıraktığı görülmüştür. İlk nimfler yaklaşık bir hafta kadar sonra görülmekte, 5 nimf dönemi tamamladıktan sonra da ergin olmaktadırlar (haziran sonu-temmuz başı)
Polifag ve istilacı bir zararlı olan kahverengi kokarca tarımsal üretimde 300’ e yakın bitki türünde zarar yapabilmektedir. İlimizde fındık, elma, armut, şeftali, kayısı, kivi gibi birçok meyveye ek olarak biber ve domates başta olmak üzere birçok sebzede, çeltik ve pamuk gibi bitkilerde de ciddi zarar yapmaktadır.
Sokucu emici ağız yapısına sahip olan Kahverengi kokarcanın erginleri ve nimfleri birçok meyve ve sebzede zarar yapar. Meyvelerde başlangıçta küçük nekrotik alanlar oluşturur. Esas zararı meyvelerin olgunlaşması sırasında görülür. Özellikle elma, armut, şeftali ve nektarinde meyvenin içine doğru genişleyen zedelenme ve çürük benzeri doku kayıpları oluşur. Domates, biber, mısır ve soya fasulyesinde de benzer zarar şekilleri oluşur. Fındıkta ise boş, şekilsiz ve lekeli meyve oluşumuna neden olarak verim ve kalite kaybına sebep olur.
Kahverengi kokarca Samsun ilinde de sıkça görülmektedir. Kahverengi kokarcayla mücadele etmek için çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. İlk ve kısa vadeli önlem olarak kimyasal ve biyoteknik mücadele üzerinde durulmuştur. Bu zararlıya karşı yılda 8-10 kez ilaçlamaya varan uygulamaların yanı sıra toplanma feromonu kullanılarak kitlesel tuzaklama çalışmaları da yapılmaktadır. Ancak en etkili mücadele yönteminin biyolojik mücadele olduğu bilinmektedir.
Samsun’da bulunan Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde Biyolojik Mücadele Laboratuvarı açılmıştır. Üretime başlanılan tesiste 200 tarımsal ürüne zarar veren Kahverengi kokarca yumurtalarına samuray arıcığı yerleştirilip üretildikten sonra zararlının yoğun olduğu bölgelerde biyolojik mücadele başlatılacaktır. Laboratuvar ortamında üretilecek olan Çin menşeli samuray arıları, kahverengi kokarca ile biyolojik olarak mücadele etmesi için doğaya salınacaktır.