SAMSUN22.10.2021 10:51
Türk Milleti’nin atası sayılan Büyük Hun İmparatoru Oğuz Kağan’ın hakanlık mühründe kullandığı yıldız, Anadolu’da Selçuklu Yıldızı, Orta Asya’da ise Türkistan Yıldızı, Çoban Yıldızı, Demir Kazık, Çolpan Yıldızı ve Zühre Yıldızı olarak biliniyor. Orta Asya’dan başlayarak 4 bin 500 yılı aşan Türk tarihi boyunca devletlerin en önemli simgesi haline gelen 8 köşeli yıldız motifi, imparator ve hükümdarlar tarafından mühür, nişan, bayrak ve armanın yanı sıra çok sayıda mimari ve sanat eserlerinde kullanıldı.
İlk kez 3. selim kullandı
Sekiz köşeli yıldız, padişah 3. Selim (1789-1807) döneminde devletin ilk resmi Türk Bayrağı’nda yer aldı. 1793 yılına ait yıldız, devletin şanlı seferlerine hitaben ‘Zaferi’ simgeledi. Sultan Abdülmecit Han’ın 1842 yılında aldığı kararla beş köşe yıldızlı Türk Bayrak kabul edilerek ‘İnsanı’ temsil etti. 29 Mayıs 1936 tarihli TBMM kararıyla son şeklini alan bayrak, ‘Bağımsızlık’ sembolü oldu.
Her köşesi ayrı mana taşıyor
Kültürel açıdan önemli bir misyona sahip sembol, iki karenin birbiri üzerinde 45 derece döndürülmesiyle oluşuyor. Karelerden biri maddi diğeri ise manevi dünyayı ifade eden yıldızın her bir köşesi ise İslam’ın temel direkleri olan merhamet ve şefkat, sabretmek, doğruluk, sır tutmak, sadakat, fakirliğini ve acizliğini bilmek, cömertlik, Rabbine şükretmeyi simgeliyor. Geleneksel tasavvuf hayatında ise sekiz köşeli yıldızın sekiz cennet kapısına işaret ettiği kabul ediliyor.
Görenleri şaşırtıyor
Son Selçuklu ailesinin ikamet ettiği Havza ilçesinin Şeyh Safi mahallesindeki Şeyh Savcı Türbesi’nin kime ait olduğu bilinmiyor. 1355 yılında inşa edilen türbedeki medfun kişinin son Selçuklu şehzadesi sultan Tacettin Altunbaş Selçuki’nin oğlu Kılıçarslan Bey, şehzade Altunbaş’ın atabeyi olan Umur Bey’in oğlu Şeyh Emir Süca’eddin veya 1071’de Türklerle Anadolu’ya gelerek yurdun İslamlaştırılmasında önemli rol oynayan İslam âlimi Hace Ahmet Yesevi’nin müritlerinden Şeyh Savcı adındaki evliyaya ait olduğu sanılıyor.
En son 26 Ağustos 1982’de onarılan 8 köşeli türbenin tadilatı sırasında sandukadan çıkan sekiz köşe yıldızlı Türk Bayrağı, temizlenip cam çerçevede koruma altına alınarak türbe duvarına asıldı. Sık sık ziyaret edilen türbede büyük merak uyandıran eski Türk Bayrağı, görenleri şaşırtıyor.
40 yıldır sergileniyor
Şeyh Safi Mahalle Muhtarı Ahmet Ergin, Türk Bayrağı’nı titizlikle korudukları söyledi. Türbeye sürekli ziyaretçi geldiğini anlatan muhtar Ergin, “Vatandaşlar gelip dua edip Yasin-i Şerif okuyor. Ziyaret sırasında da sekiz köşe yıldızlı Türk Bayrağı dikkatlerini çekiyor. Altındaki bilgilendirme yazısını okuduklarında ise hayrete düşüyorlar. Çünkü bayrağımız, türbemizin restorasyona sırasında bulunmuştu.
Ayrıca 18. yüzyılın sonlarına yani 3. Selim Han dönemine ait. 1793 yılında bayrağımız, sekiz köşe yıldız kullanılarak devletin resmi bayrağı olmuş. Tahtta bulunan padişahlar, kırmızı zemin üzerinde kendi tuğralarının bulunduğu bu bayrağı taşımışlar. 1844 yılından sonra 5 köşeli yıldızlı bayrak kullanılmış. Yaklaşık 40 yıldır da bayrağımızı özenle koruyor ve sergiliyoruz” şeklinde konuştu.
Samsun Müze Müdürlüğü arkeologlarından sanat tarihçisi Emine Yılmaz
Mimari eserleri süslüyor
Korku, yıkılış, adalet, sonsuzluk, dayanıklılık ve sağlamlığı temsil etmesi sebebiyle yıldız motifinin mimari ve sanatsal eserlerde çokça kullanıldığına dikkat çeken Samsun Müze Müdürlüğü arkeologlarından sanat tarihçisi Emine Yılmaz, “Osmanlı Devlet Arması’nda ve Abdülhamid Han’ın madalyonunda görülen sekiz köşeli yıldız, Konya, Sivas, Kayseri, Erzurum, Antalya başta olmak üzere Anadolu’nun her yerinde günümüze miras kalan çok sayıdaki Selçuklu ve Osmanlı mimari eserlerinde yer almaktadır.
Gerek müzemizdeki eserlerde gerekse mezar taşı başlıklarında sıklıkla kullanılan yıldız, Çifte Minareli Medrese, Selçuklu Uygarlığı Müzesi, Karatay Medresesi, Gök Medrese, Buhara “Ribat-i Melik” Kervansarayı, Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Türbesi ve Külliyesi, Hace Ahmet Yesevi Türbesi, Konya Alaaddin Köşkü, Edirne Selimiye Camii ve İstanbul Süleymaniye Camii gibi çok sayıda eserde kendisine hayran bırakan yıldız, Mekke-i Mükerreme Mescid-i Haram’da, Medine-i Münevvere Mescid-i Nebi’de, Kudüs Mescid-i Aksa ve Kubbetus-Sahrâ’da da bulunmaktadır.
Halı, çini, seramik, heykel, cilt, tezhip gibi sanatların günümüze ulaşan örneklerini süsleyen Selçuklu Yıldızı, günümüzde ise Cumhurbaşkanlığı Forsu’nu, Azerbaycan ve Türkmenistan’ın devlet arması ve bayraklarını, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün armasını anlamlandırmaktadır” ifadelerini kullandı.