SAMSUN03.01.2022 10:43
OMÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof.Dr. Nazmi Polat, küresel iklim değişikliği ile kış mevsiminde deniz suyu sıcaklığının Karadeniz’de beklenen oranda düşmemesinin balıkların göç zamanlarını olumsuz yönde etkilediğini söyledi. Prof.Dr. Polat, bu nedenle hamsinin bu yıl erkenden daha soğuk olan Karadeniz’in kuzeyine göç ettiğini belirtti.
Karadeniz kıyılarında hava sıcaklığının sonbahar ve kış mevsiminde beklenen oranda düşmemesi deniz suyu sıcaklığının da yüksek seviyede kalmasına neden oldu. Deniz suyu sıcaklığının yüksek seyretmesi balıkların hem boy hem de göç yollarını olumsuz yönde etkiledi.
Bu durumdan en çok etkilenen balıkların başında hamsi geldi. Bu yıl erken ve bol olarak başlayan hamsi avı aynı şekilde devam etmedi. Deniz suyu sıcaklığının Türkiye kıyılarında yeterli düzeyde düşmemesi hamsinin daha soğuk olan Karadeniz’in kuzeyine göç etmesine neden oldu.
Prof.Dr. Nazmi Polat, sucul canlıları sıcaklık kadar etkileyen başka bir fiziksel faktör olmadığını dile getirerek “Sudaki canlıları sıcaklık diğer bütün faktörlerden fazla etkiler.
Böyle olunca da suda yaşayan canlıların hepsinin vücut sıcaklığı su sıcaklığına bağlı olarak değiştiği için metabolizma hızları, üremeleri, göçleri yuva yapmaları sıcaklığa bağlı olarak belli sıcaklıklarda olur.
Belli sıcaklıklarda göç edebilirler, belli sıcaklıklarda üreyebilirler, dolayısıyla iklimdeki değişkenlikler sucul hayatı, suda yaşayan vücut sıcaklığı değişken olan bütün canlıları anında etkiler” diyerek sözlerine şöyle devam etti:
‘Hamsi daha soğuk bölgelere göç etti’
“Karadeniz kıyılarındaki su sıcaklığının normal periyodik düzeyde olmaması, yani daha önceki yıllardakine benzer bir soğuma ile karşılaşılmadığı için hamsi bu bölgedeki sıcaklığı görünce daha soğuk bölgelere göç etmiştir.
Hamsinin Türkiye’nin Karadeniz kıyılarında bulunmamasının temel sebebinin canlıların yaşamasına uygun olan şekilde suyun soğumaması olduğunu ifade eden Prof.Dr. Polat, “Deniz suyu sıcaklığı yüksek olduğu için su canlıları mevcut sıcaklığa paralele olarak bir değişiklik gösterecekler.
Sıcaklıktaki artış yada normal mevsim sınırları içerisinde olmaması bu bölgedeki balıkların göç etmesine sebep olur. Hamsi hem Karadeniz yöresi için hem de Türkiye’deki balık tüketimindeki oran açısından çok önemli bir girdidir. İklimdeki değişikliklerin sonucu bu. Balıkçı da, tüketenler de tabii ki bundan etkilenecek. Çünkü en ucuz temin ettikleri balık vatandaş için hamsi de balıkçıların da en çok para kazandıkları hamsiydi. Hem balıkçı hem tüketici bu yüzden zarar görüyorlar” diye konuştu.
‘İklim şartları değişti’
Denizlerde av döneminin belirlenmesinde meteorolojik verilerin iyi değerlendirilmesi gerektiğini ifade eden Prof.Dr. Polat, “Sudaki canlıları sıcaklık bu kadar etkiliyorsa tarım bakanlığı yasak dönemini meteoroloji ve üniversitelerle birlikte artık her yıl değil her mevsim belirlemeli.
Çünkü alışıla gelmiş yasak mevsimlerde iklim şartları artık çok edişti. İklim şartları değişti ancak Türkiye’de hala 1 Eylül’de başlayıp 1 Nisan’da sona eren denizlerde a dönemi tarihleri geçerli durumdu. Şu günkü ekolojik iklimsel, meteorolojik veriler bu yasakların her yıl bölgesel olarak belirlenmesini mecbur kılıyor.
İklim şartlarını göze alarak bölgesel bir av planlaması yapılması mecburiyeti var. Bu değişiklikler her yıl ki iklim verilerine göre yeniden değerlendirilip belirlenmeli. Çünkü iklim şartları her yıl aynı şekilde devam etmiyor” şeklinde konuştu.