SAMSUN01.09.2021 10:15
Türkiye’nin en önemli sulak alanlarından biri olan ve Samsun’da bulunan Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nde OMÜ Ornitoloji Araştırmalar Merkezi görevlileri tarafından 2002 yılında başlatılan kuş halkalama çalışmaları devam ediyor.
Cernek Halkalama İstasyonu’nda her yıl ilkbahar ve sonbahar döneminde yapılan çalışma kapsamında deltada çeşitli bölgelere yerleştirilen ağlarla yakalanan kuşlar istasyona getirilip halkalanıyor.
İlkbahar ve sonbahar döneminde halkalama yapılıyor
OMÜ Ornitoloji Araştırmalar Merkezi görevlisi Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, çalışmalar hakkında bilgi verdi. Doç.Dr.Yavuz, kuş halkalama çalışmaları her yıl ilkbahar döneminde 15 Mart-30 Mayıs tarihlerinde, sonbahar döneminde ise 15 Ağustos-30 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirildiğini belirtti.
Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, “Kuşlar ilkbaharda genellikle kuşlar kuzeye gitmek için acele ettikleri için sayı olarak daha az kuş halkalıyoruz. Bu sayı yaklaşık bin 500 civarında oluyor. Sonbaharda ise 6-7 bin civarında kuş halkalama işlemi gerçekleştiriyoruz.
19 yıldır Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nde yaptığımız çalışmalarda 162 türden 149 bin 800 kuş halkaladık. Akademik çalışmanın yanında kuşları yakından görmek ve tanımak isteyen herkes bu çalışmaya gönüllü olarak da katılabilir” diye konuştu.
‘Halkalarda numaralar yazıyor’
2021 ilkbahar halkalama çalışmalarında ise 62 türden 2 bin 213 kuş halkaladıklarını ifade eden Doç.Dr. Erciyas, “Her kuşun bacak kalındığı farklı olduğu için farklı ölçülerde halkalama yapıyoruz. Halkaların üzerinde belli numaralar yazıyor. Aynı bizim TC numaramız gibi onların da numaraları oluyor.
Halkaladığımız kuşları tekrar doğaya bırakıyoruz ve bu kuşlar sonra tekrar başka bir yerde yakalanabiliyor. Halkadaki numara sayesinde kuşun daha önce nerede ne zaman halkalandığını bulabiliyoruz. Bu bize kuşun ne kadar zamanda ne kadarlık bir mesafe kat edip nereye geldiğini gösteriyor.
Bizde bu sayede kuş burada halkalandıktan sonra nereye gidiyor, göçünü nasıl tamamlıyor bu bilgileri kayıt altına alabiliyoruz. Ayrıca kuşun yağ ve kas durumu, kanat ve kuyruk uzunluğu, ağırlığı gibi bilgileri de kayıt ediyoruz.
Kuş halkalama çalışmasının, kuşların yaşamları ile ilgili birçok bilinmezi ortaya çıkarmak üzere dünyada kullanılan en yaygın yöntem olduğunu söyleyebiliriz. Halkaladığımız kuşlardan İsrail, Finlandiya, Suriye, Danimarka, Rusya, Polonya’da tekrar halkalama yapılanlar da oldu” şeklinde konuştu.
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde
Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti 13 Nisan 2016'da Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alındı. 56 bin hektarlık Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'nin korunması için bölge, Temmuz 2018'de araç girişine kapatıldı.
5 bin 174 hektarlık kısmı Yaban Hayatı Geliştirme Alanı olan ve Uluslararası RAMSAR Sözleşmesi kapsamında koruma altında bulunan deltada irili ufaklı 20 göl ile büyük bataklık ve sazlık alanlar yer alıyor.
Avrupa Kuş Alanları Envanteri'ndeki en önemli 4 kriterden 3'üne sahip olan Kızılırmak Deltası, göç sırasında Karadeniz'i doğrudan aşan kuş türleri için yaşamsal önem taşıyor.
Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'nin Dünya Mirası Daimi Listesi'ne alınması ile bölgenin daha etkin korunması amaçlanıyor.
'Kesin korunacak hassas alan’ ilan edildi
Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, son olarak Mayıs 2020’de Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle 'kesin korunacak hassas alan' ilan edilen 21 yerden biri oldu. Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, dünyada nesli tükenme tehlikesi altındaki türleri barındırıyor.
Alanda, şu ana kadar tespit edilen kuş türlerinden 18'inin nesli tükenme tehdidi altında olduğu, 21'inin ise nesli tehlike altına girmeye yakın türler arasında yer aldığı belirtildi.