Buğday Yetiştiriciliği

Buğday insan beslenmesinde kullanılan kültür bitkileri arasında dünyada ekiliş ve üretim bakımından ilk sırada yer almaktadır. Bunun sebebi buğday bitkisinin geniş bir adaptasyon yeteneğine sahip olmasıdır. Ayrıca buğday tanesi uygun beslenme değeri, saklama ve işlenmesindeki kolaylıklar nedeni ile yaklaşık olarak 50 ülkenin temel besinin durumundadır.

İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ

Buğday fazla sıcak ve nemden hoşlanmayan bir serin iklim tahılıdır. Özellikle gelişiminin ilk dönemlerinde sıcaklığın 8-10 °C bağıl nemin %60’ın üzerinde olması yeterlidir. 10-15 °C sıcaklık ve %65 nem, az ışıklı ve yarı kapalı havalar uygundur. Sapa kalkma ile sıcaklık ve nem isteği artar. Başaklanma döneminin hemen öncesinde bağıl nemin yüksek olması buğday verimini olumlu yönde etkiler. Döllenme ile birlikte, düşük nemin ve yüksek sıcaklık tanenin niteliğini yükseltir. Maksimum verim için 500 mm yağış gereklidir.

Samsun'da ‘Aronya’ Hasadı

TOPRAK HAZIRLIĞI

Nadas ekim sisteminin uygulandığı kurak, yarı kurak bölgelerde, toprak işlemenin amacı yabancı otları yok etmek, toprakta suyu biriktirmek ve korumaktır. Erozyona yol açmayacak toprak işleme yöntemlerinin uygulanması da önemlidir. Toprak işlemede, toprağı alt üst etmeyen, devirmeyip alttan işleyen aletler kullanılmalıdır. İlk işlemeler için kırlangıçkuyruğu, pulluk, kazayağı vb. aletler kullanılmalıdır. Nemli ya da sulanan, nadassız tarım uygulanıp her yıl ürün alınan yerlerde toprak, hasattan hemen sonra gölge tavı varken pullukla 15-20 cm derinliğinde sürülmelidir. Ekimden öncede kazayağı + tırmık takımıyla ikileme yapılıp iyi bir tohum yatağı hazırlanmalıdır.

SBB Tarım Dergisi’nin 4. Sayısı Yayınlandı

EKİM

Yüksek bir verim ve kaliteli ürün elde etmenin ön koşulu, tarlada uygun zamanda düzenli bir çimlenme ve çıkışın sağlanmasıdır. Buğday genellikle güzden ve kışlık olarak ekilmektedir. Kışlık ekimde, yazlık ekime oranla daha yüksek verim elde edilmektedir. Ekim zamanı çeşidin soğuğa toleransı ve vernalizasyon isteğine bağlı olarak değişmektedir. En uygun ekim zamanı 15 Kasım -15 Aralık tarihleri arasındadır. Toprak sıcaklığının 8-10 C olduğu zamanda ekim yapılabilir. Buğdayda dekara atılacak tohum miktarı; ekim zamanına, bin tane ağırlığına, çimlenme ve biyolojik özellikleri bağlı olarak 18-24 kg arasında değişmektedir.

GÜBRELEME

Buğday, gübreye genellikle iyi tepki gösteren bir bitkidir. Azotlu gübrenin yarısı, fosforlu gübrenin tamamı ekimle birlikte verilmelidir. Azotlu gübrenin diğer yarısı da kardeşlenme döneminde üst gübre olarak verilmelidir. Toprak tahlili yapılmamış ise saf madde üzerinden dekara 12 kg azot ve 6 kg fosfor önerilmektedir. Buna göre ekimle beraber dekara 3kg Diamonyum fosfat (DAP) ve toprak Ph durumuna göre 20-30 uygun formda azotlu gübre verilebilir.

Aç kalma riskine karşı arılarınızı besleyiniz

BAKIM

Buğdayda en önemli bakım işi, sapa kalkma döneminde azotlu üst gübre verilmesidir. Diğer önemli bakımda yabancı ot mücadelesidir.

SULAMA

Buğday genellikle sulamasız olarak yetiştirilmektedir.Sulama imkanının olduğu yerlerde buğday, sapa kalkma ve çiçeklenme dönemlerinde sulanmalıdır.

HASAT VE DEPOLAMA

Buğday için hasat zamanı Mayıs-Ağustos ortaları arsındaki 3,5 aylık bir dönemdir.

Tanedeki nem oranı %13,5 olduğu zaman en uygun hasat zamanıdır. Bitkiler tamamen sardığı ve tane sertleştiği zaman hasat edilmektedir. Uzun süreli depolamalar için depo haşerelerine karşı ilaçlama yapılmalıdır.