Türkiye’nin ilk yerli ve milli kolza hibrit tohumu üretiliyor

Samsun’da bulunan Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, TÜBİTAK desteğiyle hazırlanan proje kapsamında Türkiye’nin ilk yerli kolza hibrit çeşit geliştirme çalışmalarını gerçekleştiriyor. Proje kapsamında 15 aday çeşit üzerinde ıslah çalışmalarının devam ettiği belirtildi.

Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından yerli ve milli tohum üretmek için 3 yıldır yürütülen ‘Hibrit Kolza Tohumu Islah Projesi’ kapsamında 15 çeşit tescile aday kolza hibrit tohumu üzerinde çalışma yapılıyor. Son olarak Samsun ve Tokat’ta 15 aday çeşidin bölge verim denemeleri başlatıldı. Hasadın ardından yapılacak analizlerde çeşitli kriterler değerlendirilecek belirlenen aday çeşitler için tescil aşaması başlatılacak. Proje sonucunda Türkiye’nin ilk yerli ve milli kolza hibrit çeşidinin tescil edilmesi hedeflenmektedir. Türkiye’de yılda yaklaşık olarak 300 bin dekar alanda 120-125 bin ton kolza üretimi yapıldığı belirtildi.

Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Kibar Ak

‘Biyodizel ve yağ sektörü açısından çok önemli’

Kolza ile ilgili yapılan çalışma hakkında bilgi veren Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Kibar Ak, kolzanın hem biyodizel hem de yağ sektörü açısından çok önemli bir bitki olduğunu söyleyerek “Ülkemizde üretimi yapılan yerli hibrit kolza tohum çeşitlerimiz yok. Bu noktada Bakanlığın koordinatör olarak görevlendirdiği enstitümüzde yerli çeşitlerin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılıyor. Bu çalışmaların sonucunda da yerli ve milli hibrit kolza çeşitlerimiz olacak. Türkiye genelinde talep olacak. Uygun olan alanlarda yetiştirilmesi sağlanacak. Böylece yabancı çeşitler için yurt dışına ödenen döviz, yerli çeşitlerin üretilmesiyle ülkemizde kalacak. Yine yağ açığının karşılanmasında olumlu bir etki sağlayacak” diyerek sözlerine şöyle devam etti:

‘Islah sonucunda tescil aşaması başlatılacak’

“Yürüttüğümüz çalışma kapsamında ıslah sürecinde adaylar oluyor, bu adayları takip ediyorsunuz, yarıştırıyorsunuz en son bunları tescile sunuyorsunuz. Tescile de uygun ümitvar olan adaylar için sonra tescil aşaması başlatılıyor. Bu çalışma sonucunda kolzada Türkiye’de ilk yerli hibrit üretilmiş olacak” diye konuştu.

Kolza Islah Projesi Lideri Mustafa Acar

‘Dünyada en fazla üretimi yapılan 3 yağlı tohum bitkisinden birisi’

Enstitüde Kolza Islah Projesi Lideri Mustafa Acar, kolzanın dünyada en fazla üretimi yapılan 3 yağlı tohum bitkisinden biri olduğunu belirterek “Ülkemizde son dönemde kolzanın ekim alanlarında ciddi genişleme yaşadı. Özellikle Trakya ve Güney Marmara’da yoğun olarak yetiştiriliyor. Ama diğer bölgelerde de İç Anadolu’da, Karadeniz’de kısmi olarak tarımı yapılan bir bitki. Önemli bir yağ bitkisi. İçerisinde yaklaşık olarak yüzde 35-50 arasında yağ bulunuyor. Hemen hemen ayçiçeği ile neredeyse eşdeğer bir yağ içeriğine sahip. Onun dışında özellikle biyodizel hammaddesi olarak kullanılıyor. Dünyada üretilen biyodizelin yaklaşık yüzde 85-86’sı kolzadan üretiliyor. O anlamda da çok önemli” dedi.

Mevcut üretimde kullanılan hibrit tohumlar yurt dışından alınıyor

Acar, Türkiye’nin yemeklik yağ ihtiyacının karşılanması anlamında da kolzanın çok önemli bir kaynak olduğunu dile getirerek “Üretimde kullanılan kolza tohumlarının çoğunluğu hibrit çeşitler bu hibrit çeşitlerinin de tamamı yurt menşeli. Ülkemizde yerli bir hibrit çeşit yok şu ana kadar. Biz de bu noktadan hareketle ülkesel kolza koordinatörlüğünü yürütüyoruz. Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde kolza ile ilgili çalışmalarımız uzun zamandır devam ediyor. Son dönemde hibrit çeşit geliştirme noktasına ağırlık verdik. Yol haritamızı ona göre şekillendirdik” diyerek sözlerine şöyle devam etti:

‘2 tane ümitvar aday var elimizde’

“Şuanda da hem TÜBİTAK ham TAGEM projeleri kapsamında devam eden çalışmalarımız var. İnşallah bu yıl artık araziye çıkma aşamasına geldik. 15 tane ümitvar aday ile kurduğumuz denemelerde 2 adayın çok iyi olduğunu gözlemliyoruz. Eğer istediğimiz performansı alabilirsek inşallah önümüzdeki yıldan itibaren tescil çalışmalarını başlatacağız. Ve Türkiye’nin ilk hibrit kolza çeşitlerini geliştirmiş olacağız. Hedefimiz çeşidi geliştirdikten sonra üretim pazarlama hakkını yurt içinde faaliyet gösteren firmalara verip bunların tamamen yurt içerisinde yerli olarak üretiminin sağlanması ve böylece yurt dışına tohum için ödenen dövizin ülkemizde kalması.”

Belirlenen 15 aday çeşit için Samsun merkez, Samsun’un Vezirköprü ilçesi ve Tokat’ta bölge verim denemelerinin yapıldığını söyleyerek “Buradan çıkan sonuca göre de istediğimiz özelliğe sahip olan materyalleri tescile vereceğiz. Hasadın ardından yağ analizlerinin ve diğer teknolojik analizlerin yapıldıktan sonra istediğimiz tüm kriterleri karşılayıp karşılamadığına bakıp sonrasında kesin konuşmak mümkün” şeklinde konuştu.