Türkiye’de ilk ve tek olan müzede, 200 yıllık sağlık yolculuğu

Samsun’da yaklaşık 1,5 ay önce açılışı yapılan Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi’nde sergilenen Çanakkale Savaşı sırasında yaralı askerlerin sevkiyatı için kullanılan sedyeler ve 200 yıllık tekerlekli sandalyeler dikkat çekiyor.

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları’na ait olan 96 yıllık Bakım ve Onarım Atölyesi binası için 2016 yılında harekete geçildi. 1 yıl sonrada atıl halde duran binanın restorasyon çalışmalarına başlandı. 2019 yılında Samsun Valiliği, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İl Sağlık Müdürlüğü, il Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Samsun Medikal Sanayi İnovasyon Kümesi Derneği’nin (MEDİKÜM) iş birliğinde ‘Samsun Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi’ olarak proje hazırlandı.

Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı’ndan alınan hibe ile birlikte müzenin tefrişi yapıldı. Yaklaşık 8 bin 130 metrekare alan üzerine kurulan ve bin 382 metrekare kapalı alana sahip olan Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi’nin açılışı geçen 3 Aralık’ta gerçekleştirildi.

Türkiye’de ilk ve tek

Türkiye'de tematik anlamda ilk ve tek olma özelliğini taşıyan Cerrahi Aletler ve Sağlık Müzesi'nde antik çağlardan itibaren tüm tıp tarihi ve Türk İslam tarihinde altın çağını yaşayan tıp ilmi ile bugünün tıp eğitimi, geliştirilen tedavi yöntemleri, tıbbi cihaz ve malzemelerin gelişimi, tarihsel bir perspektif içinde sunuluyor.

6 bölümden oluşuyor

Müze 6 bölümden oluşuyor. Rayların koruma altına alındığı orta aks bölümünde hastanelerde eskiden bulunan hasta destek ürünleri, ikinci kısımda ise cerrahi aletler yer alıyor. Diğer bölümlerde de kadın doğum, kulak burun boğaz ve diş alanında kullanılan eski aletler bulunuyor.

Ayrıca müzede, Samsun Güzel Sanatlar Lisesi öğrencilerinin Kovid-19 salgınında hayatını kaybeden sağlık çalışanlarının anısına hazırladıkları kara kalem portre resimler de sergileniyor.

200 yıllık tekerlekli sandalye dikkat çekiyor

Müzede dikkat çeken eserlerin başında ise 1837-1901 yıllarında Orta Viktorya Döneminde yapılmış yaklaşık 200 yıllık tekerlekli sandalyeler geliyor. Yine ahşap, pirinç ve demirden yapılmış olan ve 1800’lü yıllarda kullanılan sedye de dikkat çekiyor.

Çanakkale Savaşı’nda yaralı askerlerin taşındığı sedyeler

Müzede ayrıca 1. Dünya savaşı döneminde (1914-1918) Çanakkale Savaşı sırasında (1915) yaralı askerlerin sevkiyatı için kullanılan sedyeler de ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.

İl Sağlık Müdürlüğü’nde görevli Arge ve Proje Uzmanı Ümmühan Kılıç (Fotoğrafta) müze ile ilgili bilgi verdi.

Yaşayan müze hedefi

Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi’nin Proje Koordinatörü olan İl Sağlık Müdürlüğü’nde görevli Arge ve Proje Uzmanı Ümmühan Kılıç, müze ve sergilenen eserlerle ilgili bilgi verdi.

Kılıç, Haluk Perk Müzesi ve Halûk Perk Araştırma Merkezi sahibi Halûk Perk ile işbirliği yapılarak, kendisine ait koleksiyondan bazı eserlerin sergilenmek üzere Samsun’a getirildiğini belirterek “Samsun Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi’nin, düzenli aktivitelere ev sahipliği yapan, geçici sergilerin açıldığı, yaşayan bir müze olması hedeflenmiştir. Ayrıca ülkemizde sağlık ve cerrahi tarihi alanında tematik olarak kurulan ilk müze olma özelliğini taşımaktadır” diyerek sözlerine şöyle devam etti:

Cerrahi Alet

‘250 eser sergileniyor ediliyor’

“Bu proje ile asırlık bir bina yeniden şehre kazandırıldı ve bu tarihi binada tıp tarihi canlandırılmış oldu. Müzede yaklaşık 250 eser mevcut. Eserler 1800 yıllarından başlayıp 1955 yıllarına kadar farklı yılları kapsayan bir tarih yolculuğuna ait.

Yaşayan müze konseptinin uygulandığı müzemizde aynı zamanda Samsun’un medikal malzeme üretiminde geldiği noktayı gösteren, interaktif alanlarda bulunacak. Müzemiz inşallah hem sağlık turizmi hem kitlesel turizm anlamında Samsunumuza büyük katkılar yapacak, şehir ekonomisinin gelişimine de destek olacaktır.”

Cerrahi Alet

‘Tıp Fakültesi öğrencileri ziyaret ediyor’

Müzenin açılışı üzerinden kısa bir süre geçmesine rağmen ilgi gördüğünü belirten Kılıç, başta tıp fakültesi olmak üzere üniversite öğrencileri, sağlık sektörü çalışanları ve vatandaşların müzeyi ziyaret ettiklerini dile getirdi.

Cerrahi Alet

Öte yandan dünyada Almanya’nın Tuttlingen ve Pakistan'ın Sialkot kentlerinin ardından, Türkiye'den Samsun cerrahi el aletleri üretici firmaların kümelendiği üçüncü kent olarak biliniyor.