İkiztepe, Anadolu’nun en büyük mezarlık alanlarından biri

İkiztepe Höyüğü’nde 9 yıl aranın ardından yeniden başlayan arkeolojik kazı çalışmalarında pişmiş toprak, taş, kemik ve madenden üretilmiş 100’den fazla taşınabilir buluntu açığa çıkarıldı.

Kazı Başkanı olan İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aslıhan Beyazıt, “Burada saptanmış olan yaklaşık 690 adet basit toprak mezar, İkiztepe’nin Anadolu’nun en büyük mezarlık alanlarından biri olduğunu göstermiştir” dedi.

Bafra ilçesinde bulunan İkiztepe Höyüğü’nde ilk kazı çalışmaları 1974 yılında başladı. Yıllar içinde yapılan kazı çalışmalarında birçok tarihi buluntu ortaya çıkarıldı. Ancak kazı çalışmaları bir süre durdu. Yaklaşık 9 yıllık aranın ardından kazı çalışmaları 2021 yılında yeniden yapıldı. 29 Temmuz-08 Eylül 2021’de 100 metrekarelik bir alanda yapılan çalışma 10 kişilik ekip tarafından gerçekleştirildi.

İkiztepe Höyüğü’nde 100’den fazla taşınabilir buluntu açığa çıkarıldı

İkiztepe Höyüğü’nde yürütülen çalışmalar hakkında bilgi veren Kazı Başkanı olan İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aslıhan Beyazıt, İkiztepe’nin buluntu bakımından çok zengin bir potansiyele sahip olduğunu geçmiş kazı sezonlarında ortaya çıkartılan eserlerden zaten bildiklerini söyleyerek “Bu sezonda da yine pişmiş toprak, taş, kemik ve madenden üretilmiş 100’den fazla taşınabilir buluntu açığa çıkarıldı. Buluntuların niteliği İkiztepe’de özellikle yoğun bir tekstil üretiminin varlığını gösteriyor” diye konuştu.

‘Samsun Arkeoloji Müzesi’ne teslim edildi’

Prof.Dr. Beyazıt, kazıda ortaya çıkarılan eserlerle ilgili çalışmaların çeşitli aşamalardan oluştuğunu söyleyerek “Öncelikle eserlerin restorasyon ve konservasyonları yapıldı. Bu işlemden sonra kayıt altına alınıp çizim ve fotoğraf gibi belgelemeleri tamamlandıktan sonra Samsun Arkeoloji Müzesi’ne teslim edildi. Ancak bu buluntular üzerinde değerlendirme ve yayın çalışmaları hala devam etmektedir” dedi.

‘Anadolu’nun en büyük mezarlık alanlarından biri’

Doç. Dr. Beyazıt, 1974 yılında Prof. Dr. Bahadır Alkım tarafından başlatılan İkiztepe kazılarının Samsun’un ilk, Türkiye’nin de en uzun soluklu devam eden kazılarından birisi olduğunu dile getirerek “İkiztepe yerleşmesi Geç Kalkolitik Çağ’dan MÖ 2. Binyıl’ın başlarına kadar süren kesintisiz tabakalanması ile Karadeniz arkeolojisinin protohistorik dönemleri için çok önemli bir yere sahiptir. İkiztepe’nin en yüksek yükseltisi Tepe I’in Erken Tunç Çağ III döneminde bir mezarlık alanı olarak kullanılmış olduğu ortaya çıkartılmıştır.

Burada saptanmış olan yaklaşık 690 adet basit toprak mezar, İkiztepe’nin Anadolu’nun en büyük mezarlık alanlarından biri olduğunu göstermiştir. İkiztepe yerleşmesinin bir yandan çevre yerleşmeler ile iletişim olanaklarına sahip, diğer yandan da Orta Anadolu ve daha uzak bölgelerle (Balkanlar, Mezopotamya) olan ilişkisi yerleşmenin önemini kanıtlamaktadır” diye konuştu.

‘Kesme taştan yapılmış anıt mezar’

İkiztepe Höyüğü’nün ev sahipliği yaptığı medeniyetleri anlatan Doç. Dr. Beyazıt, “İkiztepe Höyüğü’nde yaklaşık MÖ 4500’lerde yani Geç Kalkolitik Çağ olarak adlandırdığımız dönemden MÖ 1700’lere Erken Hitit Devleti’nin başlangıcına kadar kesintisiz yerleşim vardır. İkiztepe’de uzun bir boşluktan sonra Geç Demir Çağı ve Helenistik Dönemlerde de iskan olduğu anlaşılmıştır.

Tepe I’de açığa çıkarılmış olan Helenistik Dönem’e ait kesme taşlardan inşa edilmiş dromoslu bir anıt mezar da İkiztepe’nin söz konusu dönemde de stratejik bir noktada olduğuna işaret etmektedir. İkiztepe halkının içte ve dışta kille sıvanmış farklı büyüklükteki işlenmemiş ağaç kütüklerini kullanarak inşa ettikleri ahşap evlerde yaşadıklarını biliyoruz. Ayrıca yapıların avlularında fırınlara ve atölyelere rastlanmıştır” diyerek sözlerine şöyle devam etti:

‘Bölgenin önemli bir sanayi merkezi’

“Sosyo-ekonomik yaşamlarına baktığımızda, avcılık, balıkçılık ve hayvancılığın temel geçim kaynakları olduğunu kazılar sırasında ele geçen hayvan kemikleri ve kılçıklarından anlıyoruz. İkiztepe’de ele geçen değişik boyut ve formdaki binlerce tezgâh ağırlığı, ağırşak ve fırça sapları, İkiztepe halkının dokumacılıkta çok ileri bir seviyede olduğunu kanıtlamaktadır. Aynı zamanda metal endüstrisinde de üst düzeyde bilgi ve deneyime sahip oldukları günümüze kadar sürdürülen kazılarda açığa çıkarılan madenden yapılmış çok çeşitli silah, alet ve takılardan anlaşılmaktadır. Aslında bütün bu buluntular değerlendirildiğinde İkiztepe’nin bölgenin önemli bir sanayi merkezi olduğunu söylemek mümkündür.”

‘Kalkolitik ve Erken Tunç Çağları’nın bilinmeyenlerine ışık tutuyor’

Doç.Dr. Beyazıt, bölgede 1940’lı yıllarda başlayan yüzey araştırmaları sırasında saptanan yerleşmelerin sayısının bu bölgenin arkeolojik potansiyelinin zenginliğini gösterdiğini dile getirerek “İkiztepe’de 1974 yılında başlayan kazı çalışmaları Anadolu’nun hala en az araştırılmış bölgelerinden biri olan Orta Karadeniz Bölgesi’nin özellikle Kalkolitik ve Erken Tunç Çağları ile ilgili bilinmeyenlere ışık tutmaya devam etmektedir” şeklinde konuştu.