Samsun Müzesi’ndeki ‘Amphoralar’ incelendi

Samsun Müzesi’nde yer alan amphoralar, Ondokuz Mayıs Üniversitesi tarafından incelendi. Değerlendirmeye alınan bir grup pişmiş toprak amphora, satın alma ve müsadere yolu ile müze envanterine kazandırıldığı belirtildi.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü tarafından Samsun Müzesi’nde bulunan bir grup ‘Amphora’ incelendi. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi’nde yayınlanan araştırma makalesinde çarpıcı sonuçlar paylaşıldı.

“Antik Dönemlerde” tarım ürünlerinin korunması ve taşınması amacı ile çeşitli kap türleri üretildi. Bu kap türlerinden en çok tercih edilenlerden biri de amphoralar.

Başlangıçta tek tip üretilen amphoralar, ticaretin gelişmesi ve taşınan malzemelerin çeşitlenmesi ile birlikte çeşitli formlarda üretildi. Erken Tunç Çağı’ndan Bizans Dönemine kadar varlığını sürdüren bu amphoralar, büyük bir alana yayılım gösterdi.

Samsun Müzesi envanterine kayıtlı da çok sayıda amphora bulunuyor. Bu amphoraların 11 üretim merkezi altında değerlendirilerek katalog çalışması yapıldığı ve eserlerin tanımlanmasının sağlandığı belirtildi.

Bu üretim merkezlerinin Khios, Rhodos, Knidos, Klazomenai, Lesbos, Samos, Thasos, Mende, Kholkis, Sinope ve Ganos olduğu tespit edildi. Çalışmaya konu amphoraların üretildikleri yeri tespit etmek ve bir kronoloji oluşturmak oldukça güç olduğunun ifade edildiği araştırmaya göre, benzer örneklerle karşılaştırma yoluna gidildiği de kaydedildi.

Ayrıca tarihlendirilmeye çalışılan eserlerin tamamının MÖ 6. yüzyıldan MS 6. yüzyıla kadar devam ettiği saptandı. Yapılan araştırmalar neticesinde elde edilen sonuçlarla mevcut literatüre katkı sağlanması hedeflendi.

Araştırma makalesinin sonuç bölümünde ise şu ifadelere yer verildi:

“Samsun Müzesi’nde yer alan ve değerlendirmeye alınan bir grup pişmiş toprak amphora, satın alma ve müsadere yolu ile müze envanterine kazandırılmıştır. Bu çalışmada 15 tip amphora formu değerlendirilmiştir.

Bu amphoraların form ve dönem özellikleri göz önüne alınarak bölgeleri saptanmıştır. Yapılan değerlendirme sonucunda, Samsun Müzesi’nde yer alan apmhoraların 11 ayrı ticari amphora üretim merkezi ile bağlantılı oldukları tespit edilmiştir.

Bu merkezler, Khios, Rhodos, Knidos, Klazomenai, Lesbos, Samos, Thasos, Mende, Kholkis, Sinope ve Ganos şeklindedir. Çeşitli dönemleri kapsayan eserlerin tamamı MÖ 6. yüzyıldan MS 6. Yüzyıla kadar tarihlendirilmiştir.

Tarihlendirme yapılırken yer aldıkları bölgelerin dönemsel ve tipolojik özelliklerinden yararlanılmıştır. Amphora tiplerinin bazılarının birbirine olan benzerlikleri bölgeler arası ticari ilişkilerin varlığını gözler önüne sermektedir.

Samsun bölgesinde herhangi bir amphora formuna rastlanmaması, bölgede herhangi bir üretim merkezinin olmadığını ve amphoraların ticari yollarla bölgeye getirildiğini göstermektedir.

Samsun bölgesi önemli bir liman kenti konumunda olmasına ve köklü bir geçmişe sahip olmasına rağmen bölgede bir amphora üretim atölyesinin olup olmadığı belirsizdir. Bu sorunun ileriki yıllarda yapılacak kazılar sayesinde aydınlanacağı düşünülmektedir.”